Invoering Omgevingswet

Soort rapportage

Programmarapportage

Afdeling

RO

Startdatum programma

Rapportageperiode

Stadium programma

Effectueringsstadium

Einddatum programma

Peildatum rapportage

Omschrijving programma

Aanleiding
Per 1 januari 2021 treedt de Omgevingswet in werking. Daarmee worden 26 wetten, 120 Algemene Maatregelen van Bestuur en 120 ministeriële maatregelen samengevoegd. Deze wet kent daarbij vier verbeterdoelen:

• inzichtelijk omgevingsrecht;
• leefomgeving centraal (samenhangende benadering);
• ruimte voor maatwerk (bestuurlijke afwegingsruimte);
• snellere & betere besluitvorming.

NB: op 1 april 2020 heeft minister Van Veldhoven - Van der Meer bekend gemaakt dat de inwerkingtreding van de omgevingswet op een later moment dan 1 januari 2020 zal plaatsvinden. Op 20 mei 2020 heeft minister Ollongren een brief gestuurd aan de Tweede Kamer met het voorstel om de inwerkingtreding van de Omgevingswet met een jaar uit te stellen en op 1 januari 2022 plaats te laten vinden. Na de zomer zal de Kamer over de nieuwe datum debatteren. Deze rapportage is opgesteld voordat de datum van inwerkingtreding Omgevingswet door het Rijk is gewijzigd. In de komende Najaarsnota wordt de volledige rapportage geactualiseerd op basis van deze nieuwe gegevens.

De drie veranderopgaven
Deze veranderingen en verbeterdoelen brengen voor onder andere gemeenten drie veranderopgaven met zich mee:

• een juridische opgave:

vereenvoudiging van juridische regels en een andere manier van het aanbieden van deze juridische regels.

• digitale opgave:

aansluiten op het landelijke systeem het digitaal stelsel Omgevingswet en ontsluiten van informatie, waarbij nagedacht moet worden over de gewenste informatie - en applicatiestructuur. Daarbij is het belangrijk om de bestaande processen - visie ontwikkeling, planvorming, vergunningverlening en beheertaken - tegen het licht te houden en waar nodig aan te passen.

• de opgave om anders te (gaan) werken:

een intensievere manier van samenwerken met ketenpartners (denk aan GGD, Omgevingsdienst en Veiligheidsregio), maar ook meer samenwerken met inwoners, bedrijven en buurgemeenten. Verder vraagt de Omgevingswet een andere rol en werkwijze van raad, college en ambtelijk apparaat.

Wat vraagt dit van gemeenten?
Dit alles vraagt van gemeenten om na te denken over de ambitie die zij hebben met deze wet. Afhankelijk van de ambitie en de manier waarop de gemeente nu al werkt zal in meer of mindere mate een andere manier van werken nodig zijn. Wij pakken dit op  door binnen het Programma invoering Omgevingswet te leren, ervaren, verankeren in structuren en uiteindelijk verankeren op de werkvloer. Daarbij werken we regionaal samen in Haaglanden en Hart van Holland en vergroten we onze kennis & leren door regionaal deel te nemen aan verschillende leerkringen en regionale werkgroepen m.b.t. de Omgevingswet.

Ambitie
Met de implementatie van de Omgevingswet willen we ontwikkelingen in de leefomgeving mogelijk maken. Daarbij staan vertrouwen en onze inwoner/initiatiefnemer centraal.

Strategische doelen

1. Behoud en versterking van de kwaliteit van onze leefomgeving met ruimte voor initiatieven mede door deregulering/andere regulering;
2. Integrale afweging met betrekking tot alle belanghebbenden op basis van vertrouwen ook in de regio;
3. De WODV, gemeenteraad en het college kunnen werken op basis van vertrouwen door middel van loslaten en openstaan voor initiatieven/ideeën.

Focus 2020
De focus ligt voor dit jaar op 1 januari 2021. Dat betekent dat we inzetten op de benodigde technische aanpassingen in regels, processen en werkwijze. Daar waar een te behalen resultaat de mogelijkheid biedt om te oefenen wordt van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. We volgen hierin de VNG lijst minimale acties en adviezen (versie 20 februari 2020).

Concrete doelen (baten) 2020
We zijn eind 2020 tevreden als:

A. Regionale samenwerking
We weten hoe we samenwerken met onze ketenpartners onder de Omgevingswet

B. Kerninstrumenten
We een omgevingsvergunning binnen 8 weken kunnen afgeven en afwijkingsplannen kunnen faciliteren

C. DSO & dienstverlening
Het huidige niveau van dienstverlening behouden blijft en we aangesloten zijn op het landelijke deel van het digitaal stelsel

D. organisatie
Het bestuur en de ambtenaren over kennis en vaardigheden beschikken om te kunnen werken vanuit de bedoeling van de Omgevingswet

E. communicatie & participatie
Onze inwoners op een begrijpelijke en betrouwbare manier over informatie kunnen beschikken over de Omgevingswet en onze inwoners zijn
betrokken bij de implementatie

Aspect van rapportage

Doelstelling

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

Na de zomer is het Programmaplan invoering Omgevingswet 2e helft 2019 en 2020 vastgesteld. In dit plan zijn de doelen voor 2020 en de te behalen resultaten aangescherpt aan de hand van de VNG lijst minimale acties en adviezen (versie juni 2019). Dit betekent dat de focus voor het jaar 2020 zich richt op de door te voeren technische aanpassingen en aanleren van regels, processen en werkwijzen zowel binnen de WODV als met stakeholders/ketenpartners. Per thema worden stappen gezet om deze doelen te behalen.

Verwachting komende periode

Door de uitbraak van het coronavirus en de daarop ingevoerde landelijke maatregelen bestaat er een reëel risico dat de doelen niet behaald worden. Voor zover mogelijk worden werkzaamheden verricht. Echter het opdoen van nieuwe  vaardigheden en het ontwikkelen van en leren samenwerken met ketenpartners vraagt veelal werkwijzen, zoals coaching on the job of teamwerksessies, waarbij de digitale werkvorm niet passend is. Dat kan om bijsturing vragen. Daarnaast zullen we dit risico ook benoemen in de halfjaarlijkse monitoring door het Rijk over de invoering van de Omgevingswet.

Planning

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

De stappen die we zetten worden verder aangescherpt door de steeds concretere informatie die we van de VNG ontvangen. Zo heeft de VNG haar lijst met minimale acties en adviezen op 20 februari 2020 verder uitgewerkt. Op basis van de laatste informatie heeft u een globale planning ontvangen van de activiteiten die voor u als raad nog komen. Dit staat verwoord in het Spoorboekje invoering Omgevingswet.

Verwachting komende periode

Voor de planning geldt net als het halen van de doelen, dat deze afhankelijk is van de  maatregelen in verband met het coronavirus. Ondertussen zijn we aan het onderzoeken of er nog andere werkvormen zijn die we kunnen hanteren om de voortgang te behouden of dat we activiteiten in de tijd verder kunnen dan wel moeten zetten en wat de gevolgen hiervan zijn.
Het temporiseren en op onderdelen bijna stil leggen van het proces heeft gevolgen voor ontwikkelingen op zowel landelijk, regionaal als lokaal niveau. Tussen deze niveaus is nog veel afstemming en ontwikkeling nodig over de processen, systemen en werkwijzen.

Totaal geraamde uren

Besteed tot peildatum

Restant uren

Kwaliteit

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

De kwaliteit/acceptatiecriteria worden bepaald aan de hand van de landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van systemen, processen en werkwijze en samen met degene(n) die uiteindelijk met het resultaat moet(en) werken of een besluit nemen. Hiermee ontstaat een gezamenlijk beeld van het te leveren resultaat. Tevens dienen de acceptatiecriteria als toets of het resultaat en de beoogde kwaliteit daadwerkelijk is gehaald.

Verwachting komende periode

Om vaardigheden op te doen en te kunnen oefenen intern, maar ook extern met onze (keten)partners, inwoners en ondernemers is het nodig dat we bij elkaar kunnen komen. De vraag is of tijdsdruk op het invoeringstraject de kwaliteit gaat schaden.  Dit is afhankelijk van hoe lang de corona crisis aanhoudt waardoor er zoveel mogelijk thuis gewerkt moet worden en van het besluit over de invoeringsdatum van de Omgevingswet.

Financiën

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

De financiële impactanalyse uit 2019 laat zien dat er zeer waarschijnlijk meer budget nodig is om de volledige invoering van de Omgevingswet tot een succes te maken. Echter voor het jaar 2020 verwachten we over voldoende budget te beschikken.

De kosten die tot en met 23 maart 2020 zijn gemaakt:

• 2018: € 19.691
• 2019: € 142.496
• 2020: € 778

Voor het behalen van de resultaten zijn een vijftal opdrachten uitgezet waarvoor kosten gemaakt worden. Zie in de toelichting verwachting.

Verwachting komende periode

Een aantal opdrachten zijn gegeven aan adviesbureaus om samen met de medewerkers van de WODV tot een resultaat te komen (o.a. impactanalyse omgevingsplan, inrichten werkproces omgevingsvergunning, veranderopgave en procedureafspraken participatie bij een omgevingsvergunning) verwachte kosten tot aan de zomer: € 47.650. Daarnaast zijn er ook uren die door de WODV zullen worden doorbelast, omdat extra capaciteit nodig is om de invoering van de Omgevingswet tot stand te brengen. Deze kosten worden aan het eind van het jaar doorbelast en de verwachting met de huidige kennis is dat dit een bedrag van € 161.500 zal zijn. De resultaten die in de zomer worden opgeleverd, kunnen zorgen voor meer inzet van medewerkers in de laatste zes maanden van dit jaar.
Ook hier geldt dat de maatregelen in het kader van de Coronacrisis kunnen leiden tot lagere uitgaven de komende periode.

Op basis van bovenstaand zou na aftrek een bedrag van € 859.035 - € 47.650 - € 161.500 = € 649.885 overblijven in de bestemmingsreserve 'Invoering Omgevingswet'. Het restant is vervolgens nodig om onder andere een omgevingsvisie, omgevingsplan, omgevingsprogramma('s) op te stellen en het verder ontwikkelen van vaardigheden en afstemming met (keten)partners.

Beschikbaar gesteld budget

Besteed tot peildatum

Restant budget

Aspect van rapportage

Tempo

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

Het tempo is van verschillende factoren afhankelijk deze periode maar ook de komende periode. Het belangrijkste punt zijn de genomen landelijke maatregelen naar aanleiding van het coronavirus. Dit heeft effect op het tempo van de invoering, omdat het lastig is om met bijvoorbeeld coaching on the job de vaardigheden te vergroten dan wel grote bijeenkomsten te organiseren om te oefenen met medewerkers, raad, college, (keten)partners en inwoners. De andere twee nog steeds belangrijke punten zijn:

• het Rijk: indien zij niet tijdig informatie leveren die van belang is voor het invoeringstraject, dan kunnen we niet tijdig de doelen bereiken;
• lokaal: zoals ook in de Programmaevaluatie invoering Omgevingswet 2017-2018 aangegeven, hangt het tempo ook samen met behoud van kennis en vaardigheden binnen de werkorganisatie. Het vertrek van medewerkers en de gunstige arbeidsmarkt maken het lastig deze kennis en vaardigheden binnen de werkorganisatie te behouden.

Voor dit moment is vanuit de WODV extra capaciteit ingezet en zijn opdrachten aan adviesbureaus verstrekt voor extra ondersteuning om het tempo niet te vertragen.
Naast inzet van extra capaciteit en externe ondersteuning voor het programma levert de WODV een extra inspanning door middel van een wervingsbureau om de vacatures van reguliere functies op te kunnen vullen.

Verwachting komende periode

Zie toelichting bij de huidige stand van zaken. Deze toelichting is ook de komende periode van toepassing.

Haalbaarheid

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

Door inzet van extra capaciteit en de externe ondersteuning bij het bereiken van de beoogde resultaten moeten de doelen behaald worden.

Verwachting komende periode

Zoals ook eerder genoemd bij de andere onderdelen is de haalbaarheid afhankelijk van tijdsduur van de landelijke maatregelen voor het beperken van de corona virus uitbraak.
De haalbaarheid hangt ook samen met de wijze waarop we de inzet van medewerkers kunnen borgen, omdat de arbeidsmarkt nog steeds gunstig is en er binnen de WODV vacatures zijn binnen de afdelingen die aan zet zijn voor de invoering van de Omgevingswet. Daarbij is de haalbaarheid ook afhankelijk van de beschikbare inzet van externen voor advisering en uitvoering, want na de corona crisis is de kans groot dat er landelijk een wedloop ontstaat om de schaarse capaciteit uit de markt te halen.

Op 1 april 2020 heeft minister Van Veldhoven - Van der Meer via een Kamerbrief aan de Tweede Kamer laten weten dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet op een later tijdstip dan 1 januari 2020 zal plaatsvinden. Op 20 mei 2020 heeft minister Ollongren een brief gestuurd aan de Tweede Kamer met het voorstel om de inwerkingtreding van de Omgevingswet met een jaar uit te stellen en op 1 januari 2022 plaats te laten vinden. Na de zomer zal de Kamer over de nieuwe datum debatteren.

Efficiency

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

De inspanningen die worden verricht en de uitgevoerde herijking helpen om efficiënt te werk te gaan. We gebruiken daarbij een agile/scrum methode, waardoor sneller zichtbaar is of we op koers liggen en alleen dingen doen die de meeste meerwaarde opleveren om de doelen te halen en tijdig bij te kunnen sturen.

Verwachting komende periode

Zie toelichting bij huidige stand van zaken. We zien geen aanleiding om de komende periode verandering door te voeren.

Flexibiliteit

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

Om de flexibiliteit te behouden en in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen gebruiken we de agile/scrum methode. Hierdoor kunnen we voor de korte termijn beter inzichtelijk maken welke inspanningen we verrichten en op basis van nieuwe kennis sneller inspelen op veranderingen. Per kwartaal zullen we resultaten op hoofdlijnen verder detailleren, waarbij we gebruik maken van het opleveren van maandelijkse tussentijdse resultaten.

Verwachting komende periode

We zien geen aanleiding om de huidige werkwijze te wijzigen. De flexibiliteit is hiermee gewaarborgd. De flexibiliteit vergroten we door nu nog meer digitaal te werken.

Doelgericht

Voorgaande periode

Huidige periode

Verwachting komende periode

Huidige stand van zaken en toelichting daar op

We werken doelgericht met de focus eerst op 1 januari 2021. De doelen die we minimaal moeten halen en zorgen dat de benodigde technische aanpassingen van regels, processen en werkwijze doorgang vinden.

Verwachting komende periode

We gaan naast het doelgericht werken tot 1 januari 2021 onze blik ook verbreden naar de periode 2021 t/m 2023 en zoeken naar de resultaten die dan gehaald moeten worden. In het Spoorboekje invoering Omgevingswet dat u eerder heeft ontvangen ziet u terug welke besluiten dit jaar genomen moeten worden om vanaf 1 januari 2021 verder te kunnen met de invoering en verandering.